"Straus", "Jadi kelin", "Sochi silliq": "Kelgindi kuyov" filmiga taqriz
Oʻzbek kinosi boy tarixga ega. Uni bemalol davrlarga boʻlib oʻrganish hamda barcha davrlarda sifatli suratga olingan yaxshi filmlarni topish mumkin.
Afisha.uz har dam olish kunlari oldidan mana shunday filmlar haqida eslatishga va ular haqida yozishga qaror qildi. Bunday filmlarning navbatdagisi — “Kelgindi kuyov”.
Rejissyor Rustam Sagʻdiyev tomonidan 2005-yilda premyera qilingan “Kelgindi kuyov” filmi komedik janrda suratga olingan. Shundan soʻng bir yil oʻtib, 2006-yilda bu seriyada “Kelgindi kelin” filmi ham chiqarilgan.
Film syujeti
Film 1932-yildagi voqea bilan boshlanadi. Unda “vatan xoini"ning oʻgʻli va uning sevgilisi chinor daraxti ostida suhbat quradi. Yigit qishloqdagi odamlarning “vatan xoini” oʻgʻliga munosabatidan charchaganini aytib, bu yerlardan ketadi.
Oradan yillar oʻtadi va yigitning qarib qolgani koʻrsatiladi. U Amerikada yashaydi va nabirasini Oʻzbekistonga yuborishga qaror qiladi. Nabirasiga u yerdan kelin olib kelishi kerakligini aytadi.
“Kelgindi kuyov” (Suxrob) Oʻzbekistonga yoʻl oladi va bobosi tugʻilgan Chinortepa qishlogʻiga boradi. U yerda bolalarga ingliz tilida dars berishni boshlaydi. Shu orada Zaynab ismli qiz bilan tanishadi va uni sevib qoladi.
Qizning muhabbatiga sazovor boʻlish va uni Amerikaga olib ketish oson boʻlmaydi.
Aktyorlar tarkibi
Filmda bosh rollarni Farrux Soipov va Lola Yoʻldosheva ijro etgan. Bundan tashqari, kinokartinada oʻzbek kinosi metrlari Murod Rajabov, Yayra Abdullayeva, Zikir Muhammadjonovlar suratga tushgan.
Shuningdek, Lola Eltoyeva, Shohida Ismoilova, Umid Shodmonov, Rixstilla Abdullayev, Dilnoza Kubayeva, Shodiya Toʻxtayeva kabi aktyor va aktrisalar ushbu filmda koʻrinish bergan.
Ikkinchi darajali rollardan biri boʻlgan Rixstilla Abdullayevning Suyunbek obrazi uzoq yillar davomida muxlislar yodidan chiqmagan. “Sochi silliq” degan ibora ham shu filmdan keyin mashhur boʻlgan.
Shodiya Toʻxtayeva ham filmning burilish nuqtalaridan birida asosiy vazifani bajaradi.
Murod Rajabov, Umid Shodmonov va Lola Eltoyeva oʻz ijrosi bilan romantik filmni haqiqiy komediyaga aylantiradi. Pulsizlikdan qiynalayotgan oila otasi rolini oʻynayotgan Murod Rajabov pozitiv kayfiyatni saqlab qoladi.
Ishsizlikdan qiynalayotgan Umid Shodmonov oʻz toʻtiqushiga gapirishni oʻrgatadi. Ariqdagi suvda oqib kelgan dollarlarni koʻrib, Lola Eltoyevaning ogʻzi qiyshayib qoladi. Bu filmni bir necha marta koʻrgan odamlar bunday epizodlarni umuman esidan chiqarmaydi.
Erkinlik nafasi
Filmni koʻrar ekansiz ijodkorlar oʻz ishidan mazza qilayotganini sezasiz. Kinoda haqiqatdan kulgili boʻlgan kadrlar ham, biroz ispancha uyat uygʻotadigan kadrlar ham yetarli. Ammo shuni ta’kidlash kerakki, bu ikki holat oʻrtasidagi balans yaxshi ushlangan.
Agar “Kelgindi kuyov"ni hozir koʻrsangiz, birinchi epizoddan to oxirgisigacha sizda bir xayol aylanadi: “u paytlarda kino ancha erkin boʻlgan ekan”. Masalan, buni hozir oʻzbek kinosida boʻlishini tasavvur ham qilib boʻlmaydigan kadrlar orqali sezish mumkin.
Umuman olganda 2000-yillar boshidagi atmosferani bu filmda ham koʻrish mumkin. Xalq tilida “буханка” deb ataladigan avtobus, devorga ilingan suratlar, Samarqandda suratga olingan kadrlardagi turistlar va musiqalar shular jumlasidandir.
Dialoglar va musiqalar
Filmdagi dialoglarni bemalol alohida san’at asari deyish mumkin. Masalan, film boshida asosiy qahramon qiz Zaynabning ota-onasi oʻrtasidagi dialog:
— (Vahima bilan) Dadasi anavi yerda bir bolaning ustiga pichan tushib yotibdi.
— Zaynab keldimi?
Shuningdek, Yayra Abdullayevaning Zaynabga sovchi yubormoqchi boʻlgan Suyunbek bilan suhbati:
— Zaynab qayerda?
— Zaynab mol tagida.
Filmda bunday kulgili va syujet voqealarini oydinlashtiradigan dialoglar toʻlib yotibdi. Ulardan zavq olish mumkin. Albatta, Murod Rajabov va Lola Eltoyeva ham dialoglari bilan, kutilmagan savollari-yu, kutilmagan javoblari bilan esda qolarli epizodlarni yaratgan.
Albatta, kulgili jumlalar aktyor va aktrisalarning oʻziga ham ta’sir qilmay qolmaydi. Kadrlarda ba’zi hazillardan aktyor va aktrisalarning oʻzlari ham kulib yuborganini koʻrish mumkin. Bu ham filmning samimiy chiqishiga oʻz hissasini qoʻshgan.
Film saundtreklari esa alohida katta mavzu. Kino boshida avtobusda ogʻir klassik qoʻshiq yangraydi. Keyin esa Yulduz Usmonovaning benefisi boshlanadi.
Avvaliga uning “Sanamgina” qoʻshigʻi yangrasa, film soʻngida ota oʻz qizini erga tegishga koʻndirayotgan vaqtda “Primadonnaning” Ruslan Sharipov bilan birga ijro etgan “Tegaman, tegaman” qoʻshigʻini eshitish mumkin. Bu ham film soʻngiga ishora boʻlishi mumkin.
Epizodlardan birida Lola Eltoyeva qahramonini davolash uchun doktor bemorini davolash uchun duoni rep koʻrinishida oʻqishni boshlaydi. Rep orasida afsonaviy “Queen” guruhining “We Will Rock You” qoʻshigʻi ham yangraydi.
Asosiy sauntreklarni bosh rolni oʻynagan Lola ijro etgan.
Yodda qolarli epizodlar
Kinokartinadagi ba’zi sahnalar haligacha muxlislar tomonidan eslanadi. Bunga sahnalar aktyorlar tomonidan mahorat bilan ijro etilgani sabab boʻlgan deyish mumkin.
Masalan, AQShda oʻsib, ulgʻaygan Suxrobning qoʻlda osh yeyishi, Zaynabga kelgan sovchilar oldiga qiz bola kiyimida choy koʻtarib kirishi, Zaynabning ot mingan epizodlari bunga misol boʻla oladi.
Suxrob oʻz oʻquvchilarini ekskursiyaga Samarqandga olib boradi. U yerda ham ajoyib sahnalar suratga olgan. Eng yodda qolarlisi tarixiy inshoot yuqorisiga chiqib olgan bolaning soʻzlaridir.
U Shekspir qalamiga mansub eng mashhur jumlani oʻzbek tilida oʻqiydi: tirik qolmoq, yo oʻlmoq shudir masala, oʻlish unutilish masala tomon. Keyin esa Alisher Navoiy gʻazalini ingliz tilida oʻqiydi.
Final
Yuqorida filmning koʻplab maqtovga sazovor joylari keltirilgan boʻlsa-da, kino yakuni haqida bunday fikr bildirish qiyin. Suxrob qizni Amerikaga olib ketmoqchi boʻladi, bu paytda ota esa oʻz qizini “sotib yuborayotganini” yashirmaydi.
Ammo hammasi Suxrobning Amerikaga qaytishi bilan emas Oʻzbekistonda qolishi bilan yakunlanadi. Aynan mana shu epizodda film “Oʻzbekkino” tomonidan ishlangani sezilib qoladi. Shunga qaramasdan kinoga yaxshi baho berish mumkin. Menimcha, ancha vaqt oʻtgandan keyin tomosha qilsangiz ham zerikmaysiz.
